Over Citizen Science

Citizen Science draait om wetenschappelijk werk dat – in zijn geheel of gedeeltelijk – door het brede publiek wordt uitgevoerd. Een citizen science aanpak kan in elke fase van het onderzoeksproces worden ingezet. Zo kunnen burgers worden betrokken bij het formuleren van een onderzoeksvraag, bepalen van onderzoekmethoden, verzamelen van data, analyseren van data en/of het rapporteren van resultaten. De burgers die hieraan deelnemen worden citizen scientists genoemd.

Bekende citizen-scienceprojecten zoals CurieuzeNeuzen, Airbezen of Telraam brengen deze onderzoeksvorm in Vlaanderen met succes onder de aandacht. Maar ook amai! tracht dit rijtje nu te vervoegen. Zo komen er verschillende aspecten van citizen science aan bod in het traject van amai!:

• Burgers bepalen mee de onderzoeksvragen (fase 1 en 2, ideeën ingeven en verfijnen, voorwaarden benoemen)
• Burgers bepalen mee de aanpak of onderzoeksmethode (fase 2) 
• Burgerwetenschappers dragen bij aan de geselecteerde projecten in fase 5.

Burgers kunnen dus voor verschillende niveaus van betrokkenheid kiezen. Zo kan je als citizen scientist gewoon een vraag indienen op het platform, maar kan je ook deelnemen aan een cocreatiesessie om ideeën verder uit te werken tot onderzoeksvragen. Je kan daarnaast zelfs als lid van een domeinorganisatie mee een consortium opzetten dat een project indient op de open call, of je kan helpen data verzamelen of annoteren bij de uitwerking van de geselecteerde projecten.

We willen met amai! burgers in contact brengen met experten in artificiële intelligentie (AI) via het platform en via georganiseerde sessies. Het project streeft zo een win-win na voor iedereen die betrokken is. Experten komen meer te weten over wat leeft in de maatschappij, en burgers en domeinorganisaties kunnen mee de richting van nieuwe AI-toepassingen bepalen.

 

Citizen science wint de laatste jaren enorm aan populariteit, maar de aanpak is zeker niet nieuw. Ook in België kent citizen science reeds een lange geschiedenis. Denk maar aan de lange traditie van tellingen van met olie besmeurde vogels op het strand door het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO.) Of de amateurwaarnemers van het KMI die elke ochtend om 8u de metingen van hun weerstation noteren en doorgeven. 
De Jonge Academie zette citizen science in 2016 op de Vlaamse beleidsagenda door hun standpunt citizen science. Onder impuls van dit standpunt werd in hetzelfde jaar het platform iedereenwetenschapper.be opgericht, het citizen-scienceportaal voor het brede publiek. In december 2017 en 2019 lanceerde het departement Economie, Wetenschap & Innovatie (EWI) van de Vlaamse overheid een citizen-scienceprojecten. Begin 2019 werd, eveneens met steun van het departement EWI, Scivil opgericht, het Vlaamse kenniscentrum voor citizen science. Initiatiefnemers van citizen science kunnen bij Scivil terecht voor informatie, advies, een netwerk en workshops over citizen science.